Türk dil kurumu sözlüğünde aile “Evlilik ve kan bağına dayanan, karı, koca, çocuklar, kardeşler arasındaki ilişkilerin oluşturduğu toplum içindeki en küçük birlik” şeklinde tanımlanmaktadır. Aile için yapılan bu geniş tanımlamaya rağmen sosyal bilimciler aileyi “çekirdek aile” ve “geniş aile” olmak üzere iki kısma ayırmaktadır. Ana, baba ve evlenmemiş çocuklardan oluşan aileye çekirdek aile denir. Geniş aile ise ana, baba, çocuklar, çocukların eş ve çocukları, büyük anne, büyük baba gibi akrabalardan oluşan ailedir. Kentleşme süreciyle birlikte geniş aile tipinden çekirdek aileye doğru geçiş olmuştur. Ülkemizde şu anda hem geniş aile hem de çekirdek aile görülmektedir. Geniş aile kırsal kesimde, çekirdek aile ise kentlerde yaygındır.Türk toplumu tarafından kutsal sayılan aile kurulurken, aileyi oluşturacak olan erkek ve kadın karşılıklı olarak anlaşır. Yukarı da belirttiğimiz gibi aile, Anayasamızda yer alan hükümlerle yasal güvence altına alınmıştır. Aile, Anayasamızda yer alan “Devlet ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır ve teşkilat kurar” ifadesi ile koruma altına alınmıştır.
Ailenin Toplumdaki Yeri
Farklı sosyal ve kültürel değerlere sahip olan toplumların kendilerine özgü aile kurumları vardır. Dolayısıyla toplumlardaki aile yapısı ve değerleri de farklıdır. Topluma ait olan sosyal ve kültürel değerlerin öğretilmesi, öğretilen değerlerin yeni nesillere aktarılması aile yoluyla gerçekleşir. Bir başka ifadeyle topluma ait kuralların ilk öğrenildiği yer ailedir. İnsan sevgisi, vatan sevgisi, bayrak sevgisi ve din değerler önce ailede öğretilmeye başlanır.
Düzenli toplumlar, düzenli ailelerin varlığı ile oluşacağından aileye gerekli önem verilmelidir. Aile kurulurken yasalara uygun davranmak gereklidir. Ülkemizde evlilik kurumunu düzenleyen Türk medeni Kanuna göre evlenmen için kadınların en az 15, erkeklerin ise en az 17 yaşında olmaları gerekir. 18 yaşın altındaki evliliklerde anne ve babanın izni gerekmektedir. Türk medeni kanununda yer alan bir diğer hüküm ise yakın akrabalar ile akıl hastalarının evlenemeyeceğidir.
Ailenin toplumdaki önemi göz ardı edilmemelidir. Aileye yeterince önem vermeyen batı toplumlarından telafi edilemeyen yıkıcı faaliyetler oluşmuştur. Bunun farkına varan batı toplumları son yıllarda tekrar aile kurumlarına sarılmışlardır. Aile bağlarının zayıfladığı toplumların yıkıma uğrayacağı hiç bir zaman unutulmamalıdır. Türk toplumu sahip olduğu güçlü aile yapısıyla şu anda güven vermektedir. Aile kavramı her zaman türk toplumu için önemli bir yerde tutulmaktadır. Bunu gerek dış topluluklar gerek iç topluluklar bilmektedirler. Aile kavramımızın toplumdaki yeri ve önemi böyledir.
Aile, tarih boyunca bütün toplumların nüvesini oluşturan müessese olmuştur. Türk tarihindeki mevcut bütün anayasalarımızda da aile ‘Türk toplumunun temel müessesesi’ olarak kabul edilmiştir.
Sosyal amaçlı bir kurum olan ailenin kendi üyelerine ve topluma karşı sorumluluğu vardır. Toplumda sorunların çıkması ailenin keşmekeşleşmesiyle meydana gelmektedir. Huzurlu ve dengeli bir aile ortamında yetişen fertlerle toplumun sorunlarına kökten çözümler getirilebilir. Bir memleketin yükselmesi, ev ve aile muhabbetine bağlıdır.
Aile topluma karşı sorumlu olduğu gibi kendi mensubu olan bireylere karşıda sorumluluğu vardır. Bu görevin yerine getirilmesiyle hem aile hem toplum huzuru ve saadeti yakalayacaktır. Aile bireyi her yönden yetiştirdiği gibi, kendisini toplumda en iyi şekilde temsil eden sosyal bir fert haline getirmelidir. Aile toplumun özüdür, onu tahribe yönelen her şey toplumun tahribine yönelmiş demektir. Kişi yalnızlığa itilip, toplumdan dışlanmamalıdır. Sosyal ilişkilerin bozulduğu, insanlığın manevi yönden boşluğa itildiği yalnız insanlar sürüsü batı toplumunda intiharların bu denli fazla olmasının sebebi budur.
